به گزارش خبرگزاری مهر، روز 15 اکتبر مصادف با (24 مهرماه) از سوی سازمان علمی و فرهنگی یونسکو به عنوان " روز جهانی نابینایان" یا " عصای سفید" نامگذاری شده است . این نامگذاری تبلور قابلیتها، توانمندیها و شان و منزلت اجتماعی نابینایان است تا با اغتنام از این فرصت کوتاه نگرشی مطلوب در جامعه نسبت به نابینایان به وجود آید.
نخستین تلاشها در زمینه آموزش نابینایان در ایران به سال 1299 شمسی مربوط می شود در این سال کار تعلیم و تربیت دانش آموزان نابینا با جذب 5 دانش آموز نابینا در مدرسه ای در تبریز آغاز شد و توسط شخص به نام " پاستور ارنست کریستوفل" توسعه یافت.
آموزشگاه نابینایان تبریز که تنها مرکز آموزش نابینایان در ایران محسوب می شد تا سال 1319 مشغول ارائه خدمات آموزشی و تربیت حرفه ای به نابینایان بود و تعداد دانش آموزان نابینای تحت پوشش آن به 45 نفر می رسید. در سال 1335 نیز خانمی انگلیسی به نام " گون گستر" آموزشگاهی برای دختران نابینا به نام نور آیین در شهر اصفهان تاسیس کرد.
کریستوفل آغازگر آموزش نابینایان در ایران که با شروع جنگ جهانی دوم مجبور به ترک ایران شده بود پس از پایان جنگ به ایران بازگشت و آموزش پسران نابینا را به عهده گرفت. با شروع آموزش نابینایان در اصفهان تعدادی از پسران نابینای تبریز به اصفهان آمدند و همچون دختران دانش آموز آموزشگاه نور آیین از امکانات خوابگاهی و حرفه ای ویژه نابینایان استفاده کردند در همین زمان بود که کریستوفل با همکاری یکی از فرهنگیان پر سابقه اصفهان ، خط برجسته نقطه ای را در تطبیق با الفبای فارسی اصلاح و تکمیل کرد .
او کتابهای درسی دوره ابتدایی را به خط ویژه برگرداند و تعدادی از کتاب های غیر درسی را نیز به خط بریل فارسی تبدیل کرد. خط فارسی بریل که درست مطابق حروف فارسی است در پنجاه سال پیش توسط یک آلمانی درست شده و از آن زمان رواج دارد.
نخستین کلاس درس نابینایان در تهران ، سال 1329در آموزشگاه رودکی تشکیل شد آن روز 59 تن از اطفال نابینای دختر و پسر در یک اتاق روی نیمکت نشسته بودند و با ترس و نگرانی به آینده مجهول خود می اندیشیدند. کودکان باور نمی کردند که ممکن است سواد پیدا کنند و اشخاص بینای اطراف آنها نیز چنین تصوری نداشتند.
در سال 1337 یکی از پیشکسوتان آموزش و پرورش تبریز ، آموزشگاهی به صورت ملی و غیر انتفاعی تاسیس کرد . این آموزشگاه سه گروه ازکودکان استثنایی از جمله نابینایان را در آن مجموعه جایگزین کرد.
در این مجموعه دانش آموزان از کارگاههای کفاشی و حصیر بافی استفاده می کردند و طبق آمار سال تحصیلی 56 حدود 29 دانش آموز نابینا در آن مشغول تحصیل بودند.
نقطه شروع آموزش نابینایان در فارس به سال 42 یعنی 5 سال قبل از تاسیس دفتر آموزش کودکان استثنایی مربوط می شود در آن سال، کلاسی مخصوص آموزش نابینایان تحت نظر اداره کل فرهنگ استان تاسیس شد و در سال 1349 ، آموزشگاه شوریده شیرازی افتتاح و شروع به کار کرد.
پس از تعطیلی آموزشگاه رودکی تهران در سال 1340 ، دکتر محمد خزایلی که خود نابینا بود انجمن حمایت و هدایت نابینایان را تاسیس کرد و این انجمن بهانه ای شد تا با جمع آوری امکانات انسانی و مالی آموزشگاهی را در خانه ای قدیمی در خیابان ظهیرالاسلام تهران تاسیس کند.
ساختمان جدید آموزشگاه در سال 50 مورد بهره برداری قرار گرفت که مجهز به کلاسهای آموزشی، کارگاهی، ورزشی، آزمایشگاه و ناهار خوری و کتابخانه بریل بود. هم اکنون کلیه دوره های آموزشی ابتدایی، راهنمایی و متوسطه در این آموزشگاه برقرار و کلاسهای حرفه ای و هنری و آموزش بزرگسالان دایر است.
دکتر محمد خزایلی همچنین ابتکار راه اندازی کلاسهای شبانه برای افراد بزرگسال و شاغل در ایران را نیز از آن خود کرده است.
آموزشگاه نابینایان شهید محبی فعالیت آموزشی خود را با 33 دانش آموز در سال 1343 شروع کرد. ساختمان این آموزشگاه مطابق توانایی ها و نیازهای دانش آموزان نابینا طراحی واجرا شده است . یک سوم کارکنان آموزشگاه را افراد نابینا و نیمه بینا که از دانش آموختگان همین آموزشگاه هستند تشکیل می دهد. و بیش از سه چهارم فارغ التحصیلان این آموزشگاه به دانشگاهها و مراکز آموزش عالی راه پیدا می کنند.
همزمان با تشکیل دفتر آموزش کودکان استثنایی در سال 1347 تعداد 344 دانش آموز نابینا در آموزشگاههای از پیش تاسیس شده نورآیین و کریستوفل اصفهان، شهید محبی و خزایلی تهران، استثنایی تبریز و رودکی اهواز مشغول تحصیل بودند.
در سال 1348 یعنی یک سال پس از تشکیل دفتر آموزش استثنایی ، آموزشگاه نابینایان ابابصیر در اصفهان و به دنبال آن در سال 56 آموزشگاه محمد خیابانی در شهر ری و سپس در سال 58 آموزشگاه نابینایان پاسداران و دختران نرجس در شمال تهران ایجاد گردید.
پس از تشکیل دفتر آموزش استثنایی در زمینه تولید و تهیه وسایل کمک آموزشی و ملزومات آموزشی و ابزار توانبخشی نابینایان تلاشهای بسیار صورت گرفت. یکی از قدمهای مثبت وعلمی که با شروع به کار دفتر آموزش کودکان استثنایی در زمینه آموزش دانش آموزان نابینا برداشته شد تلفیق دانش آموزان نابینا در بین دانش آموزان عادی است.
با تاسیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی ، گروه آموزشی نابینایان و نیمه بینایان شروع به فعالیت نمود. برای این گروه از دانش آموزان چهار دوره پیش دبستانی، ابتدایی، راهنمایی تحصیلی و متوسطه پیش بینی گردید و به آموزش تلفیقی اهمیت خاصی داده شد. این گروه از دانش آموزان که با شروع فعالیت سازمان در سال تحصیلی 71-70 تعداد دو هزار و 67 نفر را تشکیل می دادند ، در سال 77-76 به سه هزار 445 نفر افزایش یافت و اینک تعداد 5 هزار و 78 دانش آموز نابینا و نیمه بینا در 492 کلاس در کشور مشغول تحصیل هستند.
در بین گروههای مختلف استثنایی ، نابینایان در زمینه روش آموزش تلفیقی موفق ترین گروه بوده است. در سال 1374 طرح آموزش تلفیقی نابینایان و دستورالعمل های آن از سوی گروه آموزشی نابینایان مورد تجدید نظر قرار گرفت و به مدارس عادی و استثنایی ابلاغ شد.
با ابلاغ این طرح مدارس عادی موظف به پذیرش دانش آموزان نابینا به صورت تلفیقی در کلاسهای مختلف درسی شدند و مدارس استثنایی مسئولیت یافتند برای تامین تجهیزات آموزشی و معلم رابط و ارائه مشاوره تحصیلی اقدام کنند.
در این راستا، هم اینک 2 هزار و 692 دانش آموز نابینا و نیمه بینا، با اجرای طرح آموزش تلفیقی در بین دانش آموزان عادی تلفیق و مشغول به تحصیل هستند.
نظر شما